9 lutego to wyjątkowa data dla jednej z największych legend polonijnej koszykówki. Tego dnia urodziny obchodzi Andrzej Nowak. W tym roku wieloletni koszykarz i trener koszykarzy “Czarnych Koszul” skończył 75 lat!
Andrzej Nowak urodził się 9 lutego 1946 roku w podwarszawskim Pruszkowie. Dzieciństwo spędził na Żbikowie, a także u rodziny zamieszkałej w okolicach Żyrardowa.
W czasach szkolnych, oprócz koszykówki, jego wielką pasją był hokej. To od imienia legendarnego Billa Wawricka wziął się późniejszy pseudonim Andrzeja Nowaka. Na koszykówkę ostatecznie postawił za sprawą swojego mentora, Andrzeja Gmocha (prywatnie brata Jacka, znanego trenera piłki nożnej).
Nowak w 1963 roku, wraz z Gmochem, trafił na stałe do Polonii, znajdującej się wówczas w przebudowie. Choć w drużynie “Czarnych Koszul” wciąż występowali mistrzowie Polski z 1959 r. i pogromcy Barcelony z 1960 r., zespół wciąż lizał rany po odejściu Janusza Wichowskiego i Witolda Zagórskiego do Legii. sprzed kilku lat.
Fot. Zbiory Mieczysława Świderskiego
“Bilu” przebojem wdarł się do zespołu. Już w swoim pierwszym pełnym sezonie gry (1964/65) stał się drugim (pod względem średniej punktowej) strzelcem zespołu, by dwa lata później być już pierwszym strzelcem zespołu, przejmując pałeczkę po legendarnym Jerzym Piskunie. Wcześniej, mając ledwie 18 lat, otrzymał propozycję gry w New Mexico State University i gry w akademickiej drużynie Aggies.
Po zakończeniu kariery przez Jerzego Piskuna i Ryszarda Likierskiego, Andrzej Nowak został kapitanem drużyny “Czarnych Koszul”. Był wiodącą postacią zespołu, który w 1976 r. zdobył wicemistrzostwo Polski. “Bilu” wówczas występował głównie jako rzucający obrońca, mimo iż karierę w Polonii zaczynał jako środkowy.
Drużyna Polonii Warszawa w połowie lat 70. Fot. Zbiory Marka Rudzińskiego
Rok po zdobyciu mistrzostwa, wskutek m.in. powracających kontuzji, a także sugestii trenera Witolda Zawadzkiego, Andrzej Nowak oficjalnie zakończył karierę zawodniczą. Po jakimś czasie wznowił ją na krótko, by pomóc pruszkowskiemu “Zniczowi” w awansie do II ligi.
Koniec kariery zawodniczej nie oznaczał rozbratu Nowaka z Polonią. W latach 1979-83 trenował pierwszy zespół koszykarek Polonii. Zaś od 1983 do 1990 r. pełnił funkcję szkoleniowca seniorskiej drużyny koszykarzy “Czarnych Koszul”, z którą m.in. dwukrotnie (w 1984 i 1986 r.) awansował do Ekstraklasy. Po zakończeniu pracy z pierwszym zespołem, z sukcesami pracował z zespołami młodzieżowymi Polonii. Za zdobycie z kadetami “Czarnych Koszul” wicemistrzostwa Polski w 1994 r., w plebiscycie “Życia Warszawy” został wybrany najpopularniejszym trenerem Warszawy i województwa warszawskiego.
Andrzej Nowak w momencie oficjalnego zakończenia sportowej kariery (w 1977 r.). Fot. Zbiory Mieczysława Świderskiego
Pod koniec lat 90. współtworzył klub Pułaski Warszawa, funkcjonujący przy praskim Gimnazjum nr 30 im. Kazimierza Pułaskiego. Powstały od zera zespół po kilku latach zdobył m.in. mistrzostwo Polski kadetów. Wychowankiem Nowaka z czasów “Pułaskiego” jest m.in. Michał Nowakowski, mistrz Polski z Anwilem Włocławek z 2018 r. Do dziś “Bilu” trenuje młodych adeptów koszykówki – obecnie współpracuje z LA Basket Warszawa, w którym pracuje również inny wieloletni koszykarz i trener “Czarnych Koszul”, Krzysztof Lubaszka.
Choć od przeszło 30 lat Andrzej Nowak pracuje przede wszystkim z młodzieżą, nie stracił kontaktu z basketem w wydaniu seniorskim. W 1991 r. pełnił funkcję asystenta trenera kadry Polski Arkadiusza Koneckiego podczas koszykarskich mistrzostw Europy (Polska zajęła wówczas 7. miejsce, a w jej składzie występowali poloniści: Wojciech Królik i Jacek Duda). W sezonie 1999/00 był pierwszym trenerem drużyny Hoop Pekaes Pruszków, która zdobyła brązowy medal mistrzostw Polski. W trakcie rozgrywek trenował drużynę Wschodu podczas Meczu Gwiazd Polskiej Ligi Koszykówki
Jubilatowi życzymy wszystkiego najlepszego!
(na potrzeby powyższego tekstu wykorzystano m.in. wspomnienia Andrzeja Nowaka znajdujące się w książce J. Kwasiborskiego “80 lat pruszkowskiej koszykówki”, okolicznościowej publikacji z okazji 50. rocznicy mistrzostwa koszykarzy Polonii Warszawa, danych statystycznych z plkhistory.ugu.pl)